Demokratik qüvvələr hakimiyyətə gəldikdən
sonra, onların təcrübəsizliyi nəticəsində xarici qüvvələr və daxildə olan
separatçılar ölkəni bir neçə yerə parçalamaq istəyirdilər.
Naxçıvan real işğal təhlükəsi ilə üz-üzə qalmışdı.
Heydər Əliyev şəxsi nüfuzu və dövlətçilik
təcrübəsinə əsasən Naxçıvanı qoruyub saxlaya bildi. 1992-ci il mayın 28-də Sədərək
–Dilucu “Ümid körpüsün” açmağa nail oldu. Naxçıvan aclıq və işğal təhlükəsindən
azad oldu.
Demokratik qüvvələrdən fərqli olaraq
xalqın qabaqcıl ziyalıları başa düşürdülər ki, erməni vəhşiliyindən,
separitizmdən Azərbaycanı və xalqı yalnız bir nəfər qoruya bilər, o beynəlxalq
ermənipərəst qüvvələrin arzusunu gözündə qoya bilən yeganə bir nəfər var, o da
Heydər Əliyevdi. Heydər Əliyevdən başqa ikinci bir şəxs bunu bacara bilməzdi.
1991-ci ilin 30 avqust tarixində ölkəmiz
üçün daha bir əlamətdar hadisənin - müstəqilliyə gedən yolun təməli qoyuldu. Məhz
həmin tarixdə Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə qəbul edilmiş Azərbaycan
Respublikası Ali Sovetinin Bəyannaməsi oktyabrın 18-də qəbul ediləcək
Konstitusiya aktının özəyini təşkil etdi. Əslində, bu tarix həm də bugünkü qüdrətli
Azərbaycanın təməlinin qoyulmasının ayaq səsləri idi.
1993-cü ildə təcrübəsiz və qeyri peşəkarların
hakimiyyəti təmsil etməsi, Gəncədə vətəndaş müharibəsinin başlamasına səbəb
oldu. Qanuni mərkəzi hakimiyyətə qarşı çıxan 709-cu hərbi hissənin komandiri
S.Hüseynov zor gücünə mərkəzi hakimiyyəti ələ keçirmək istəyirdi. Gəncədə qardaş
qanı axıdılmışdı.
1993-cü ildə iyunun əvvəlində Gəncədəki,
qiyamın ardınca cənub bölgəsində “Talış-Muğan Respublikası” elan edən Ə.Hümbətov
tabeliyindəki silahlı qüvvələri cəbhədən çıxartması ölkənin şimalında separatçı
ünsürlərin “Ləzgistan dövləti”, Zəngəzurda “Qırmızı Kürdüstan” yaratmaqla ölkəni
parçalamaq istəyirdilər.
Əbülfəz Elçibəy artıq vətənin əldən
getdiyini görürdü, bu planlar baş tutsa Azərbaycan xanlıqlar dövrünə
qayıdırdı.Azərbaycanı bu bəladan qurtaran bir dahi var idi, oda xalqın ümid
yeri olan Heydər Əliyev idi.
1993-cü ilin iyunun 9-da xüsusi təyyarə
ilə Bakıya gətirilən Heydər Əliyev 13-14 iyunda Gəncə şəhərində oldu xalqla
görüşdü. Ulu Öndəri haqlı olaraq öz xilaskarları kimi qarşıladılar, “Heydər
baba qurtar xalqı bu bəladan” şüarları göyə yüksəldi. Uzaqgörən diplamat Heydər
Əliyev, S.Hüseynovu Baş nazir təyin edib öz nəzarəti altına aldı.
1993-cü ilin avqust ayında Ə.Hümbətov 7
cənub rayonunda “Talış Muğan Respublikası ” elan etdi. Bu təxribatın qarşısı
vaxtında alındı. “TMR” ləğv edilsə də
ölkə daxilindəki çəkişmələrdən istifadə edən ermənilər, Ağdam, Füzuli, Cəbrayıl,
Qubadlı, Zəngilanı işğal etdilər.
1993-cü il avqustun 29-da Prezident
Ə.Elçibəyə etimad haqqında referendum keçirildi və xalq 98% Heydər Əliyevə
etimad göstərdi.
1993-cü il oktyabrın 3-də Heydər Əliyev
prezident seçildi.
Azərbaycanı uğurlu inkişaf yoluna aparan ümummilli lider Heydər Əliyevin ən böyük arzusu Qarabağın azad olunması idi.
Ulu Öndərin layiqli davamçısı İlham
Əliyev ata vəsiyyətini yerinə yetirdi, bu gün torpaqlarımız azaddır.
Sabir Qasımov,
Xocalı rayon sakini